Μεγάλη Δευτέρα: ο Ιωσήφ ως προτύπωση του Κυρίου και η καταραμένη συκιά
«Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ Παγκάλου, καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταραθείσης καὶ ξηρανθείσης Συκῆς».
Τη Μεγάλη Δευτέρα ξεκινούν τα άχραντα και σωτηρία Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού . Συμφώνα με το τυπικό της εκκλησιάς το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων σε όλους τους ναούς τελείται η ακολουθία του Νυμφίου. Από το κατανυκτικό τροπάριο «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται» που διαβάζεται στις ακολουθίες της Μεγάλης Δευτέρας έως την Μεγάλη Τέταρτη οι ακολουθίες λέγονται και «Ακολουθίες του Νυμφίου». Οι πατέρες της εκκλησιάς καθόρισαν την Μεγάλη Δευτέρα να τελείται η ανάμνηση ενός προσώπου του Ιωσήφ του Παγκάλου και ενός γεγονότος της ξυρανθείσης συκής.
Ο Ιωσήφ αποτελεί προτύπωση του Ιησού. Συμφώνα με την πάλαια διαθήκη ο Ιωσήφ ήταν ο μικρότερος γιος του Ιακώβ και της Ραχήλ. Τα ιδία του τα αδέρφια τον φθόνησαν λόγο κάποιων ονείρων, με αποτέλεσμα να τον πουλήσουν για 30 αργύρια σε Ισμαηλίτες έμπορους, οι όποιοι με τη σειρά του τον πούλησαν στον αρχιευνούχο του βασιλιά της Αιγύπτου τον Πετεφρή. Η γυναίκα του Πετεφρή ερωτεύτηκε τον Ιωσήφ κι εκείνος επειδή δεν ήθελε να αμαρτήσει μαζί της, άφησε στα χεριά της τον χιτώνα του και έφυγε. Εκείνη με την σειρά της τον συκοφάντησε στον σύζυγο της και εκείνος την πίστεψε και φυλάκισε τον Ιωσήφ. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου είδε ένα όνειρο και τότε ο Ιωσήφ φωτισμένος από το θεό κατάφερε να το εξηγήσει. Το όνειρο έδειχνε ότι στη χωρά θα επικρατήσει για επτά χρόνια ευφορία και για επτά χρόνια πεινά. Έτσι ο Ιωσήφ μετά από αυτό το γεγονός κέρδισε την εύνοια του βασιλιά και έγινε κύριος ολόκληρης της Αιγύπτου. Έπειτα προσκάλεσε τους γονείς του και τα αδέρφισα του χωρίς να τους κρατήσει καμία κακία για όλα όσα είχαν προηγηθεί κι έζησε εκεί όλη του την ζωή θεάρεστα.
Ακόμη την Μεγάλη Δευτέρα μνημονεύουμε και την ξυρανθείσα συκή καθώς οι ευαγγελιστές Μάρκος και Ματθαίος αναφέρουν αυτό το περιστατικό ακριβώς μετά την είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα την ημέρα των Βαΐων. Συμφώνα με τους ευαγγελιστές την επομένη μέρα αφού βγήκαν από τη Βηθανία ο Ιησούς πείνασε, κι όταν είδε από μακριά μια συκιά που είχε φύλλα ήρθε μήπως βρει κάτι σε αυτήν για να φάει. Όταν όμως πλησίασε κοντά της δεν βρήκε τίποτα πάνω της παρά μόνο φύλλα. Τότε ο Ιησούς της είπε να μην φάει κανείς πλέον από σένα καρπό εις τον αιώνα κι αμέσως η συκιά ξεράθηκε.
Έτσι λοιπόν οι Θείοι Πατέρες τοποθέτησαν στην Μεγάλη Δευτέρα τα δυο αυτά γεγονότα. Τον μεν Ιωσήφ καθώς αποτελεί προεικόνιση του Χριστού διότι κατά την επίγειο ζωή του ο αγαπημένος γιος του Ιακώβ, φθονήθηκε από τους αδελφούς του, πουλήθηκε για 30 αργύρια, συκοφαντήθηκε από τη γυναίκα του Πετεφρή χωρίς να έχει διαπράξει κανένα αδίκημα και τέλος φυλακίστηκε. Από την άλλη το περιστατικό της συκιάς θέλει να δείξει πως κάθε ψυχή που δεν αποφέρει πνευματικούς καρπούς ο Κύριος θα την ξεράνει και θα την στείλει στο πυρ το αιώνιο.
της Μαρίας Χατζησταμάτη
